کودکی که حالا در آستانه نوجوانی احساس بزرگ شدن میکند، گاهی با این رفتارها سعی دارد پدر و مادر را به چالش بکشد و نشان دهد دیگر مطیع نیست. گاهی حتی یادگیری از شبکه همسالان و تعامل با دوستانی که چارچوبهای رفتاری متفاوتی دارند ممکن است باعث تغییر رفتار فرزندتان و واکنشهای توهینآمیز او شود. اگر با چنین مشکلی مواجه هستید:
1- سکوت نکنید و واکنش نشان دهید: بیادبی و رفتار توهین آمیز، تحقیر دیگران و دشنام دادن رفتارهایی نیستند که با بیتوجهی، آنها را خاموش کنید. در مقابل بیادبی فرزندتان، واکنش نشان دهید. بگویید رفتارش درست نیست و از احساسی که باعث بروز چنین رفتاری شده از او سؤال کنید. مثلاً بپرسید: چرا این حرفو زدی؟ منظورت اینه که عصبانی هستی؟ یا بگویید: فکر کنم از چیزی ناراحتی. بهتره به جای این طور حرف زدن که توهینآمیز هم هست، علت ناراحتیت رو بگی. و بعد از آنکه علت ناراحتی فرزندتان را شنیدید، روش جایگزین و درست ابراز آن را به فرزندتان یاد بدهید.
2- احساس تان را از نحوه برخورد نوجوان با خودتان بروز دهید: فرزندتان وقتی بداند که دیگران نسبت به رفتار بد و توهینهایش چه احساسی دارند، به احتمال زیاد خودش را اصلاح خواهد کرد. مثلاً بگویید: «وقتی با من اینطوری حرف میزنی ناراحت میشم.» یا «این طور حرف زدن یعنی بیاحترامی و بیاحترامی هر کسی رو ناراحت میکنه.»
3- قوانین رفتاری وضع کنید: قوانینی که هر کدام از اعضای خانواده در رفتار و گفتارشان باید رعایت کنند، بیان کرده و بهطور دقیق و شفاف مشخص کنید. مثلاً در خانواده ما استفاده از دشنام و برچسب زدن به دیگران ممنوع است. یا به جای بد و بیراه گفتن موقع عصبانیت، فقط اجازه داریم از عبارتهای «تو خیلی بیادبی» و «ناراحتم و نمیخوام فعلاً باهات حرف بزنم» استفاده کنیم.
- صبور باشید و مداومت بورزید: مهمترین کار در تغییر رفتار اشتباه فرزندتان این است که صبور باشید، وقت کافی بگذارید و با تکرار رفتارهای درست، رفتار اشتباه فرزندتان را عوض کنید. در این هنگام به خودتان مسلط باشید و سعی کنید از کوره در نروید.
5- خودتان را اصلاح کنید: در خانهای که همه با هم بد حرف میزنند، دیگران را مسخره میکنند یا پشت سر و در مقابل دیگران، تندی میکنند، انتظار رفتار مؤدبانه از بچهها داشتن خنده دار است. قبل از هر کاری خودتان اصول ادب را رعایت کنید و هر جا از دستتان در رفت، عذرخواهی کرده و رفتار درست را جایگزین کنید.