درکنار تمام مسائلی که والدین به روشهای متفاوت به کودکشان می‌آموزند آموزش مستقل دستشوئی کردن زمان زیاد و انرژی فراوانی از والدین می‌گیرد و محدوده زمانی خاصی والدین را درگیر خود می‌کند برای آموختن به کودک که چگونه به مرور زمان پوشک را رها کرده و از لگن و یا دستشوئی استفاده کند باید عزمی راسخ و صبر فراوان پیشه کرد گاه این مسئله منجر به عصبانیت و پرخاش والدین به کودکان می شود. و از سوی دیگر ترس از اینکه مبادا کودک نتواند در سن خاصی بر این موضوع کنترل یابد، باعث نگرانی والدین می‌گردد گاه مقایسه کودک با هم سن و سالانش علل اصلی بی تابی های والدین است با در نظر گرفتن تفاوتهای فردی کنار آمدن با این مسئله سهل تر خواهد شد. آموزش توالت به کودک باید هنگامی شروع شود که کودک قادر شده باشد کثیف شدن پوشک خود را شناسایی کند و در این مورد خبر دهد. این امر در اکثر کودک بین ۱۸تا ۲۴ماهگی می‌دهد، بنابراین مهم ترین زمان برای آموزش توالت ۱۸ماهگی تا ۲۴ماهگی خواهد بود. اما اینکه چه زمانی دقیقا برای کودک شما مناسب است، باید بگویم مادر کودک بهتر از هر روانشناس ماهری می‌تواند در این مورد قضاوت کند. مادر کودک شما می‌تواند با حسی که من نام آن را حس مادرانه گذاشته‌ام تشخیص دهد که کودک شما چه موقعی آمادگی لازم برای آموزش توالت را دارد. اگر احساس می‌کنید کودک برای کنار گذاشتن پوشک آمادگی لازم را دارد، باید آموزش را شروع کنید و برای این کار زمان مناسبی را در نظر بگیرید. زمان مناسب یعنی کودک و مادر هر دو از نظر روحی در شرایط مساعدی باشند و آرامش کافی برای سر وکله زدن با یکدیگر را داشته باشند. اگر کودک دوره‌ای بحرانی مثل تغییر شرایط و محیط، وجود فرزندی جدید در خانواده، جدایی پدر و مادر یا به طور کلی شرایط سختی را پشت سر می‌گذارد، بهتر است آموزش را به وقت دیگری موکول کنید. آموزش استفاده از توالت و لگن روندی وقت‌گیر است و شما هم باید زمان لازم و کافی برای این کار در نظر بگیرید و در عین حال صبر و تحمل داشته باشید. اگر خودتان هم در حال پشت سر گذاشتن شرایط بحرانی هستید یا فشار روانی ناشی از تعویض خانه، کار زیاد و خستگی ناشی از شیر گرفتن کودک و... را تحمل می‌کنید، بهتر است آموزش را متوقف کنید تا هم خودتان و هم فرزندتان آرامش و انرژی لازم را داشته باشید.
آموزش توالت و نوع رفتار مادر کودک در این زمینه می‌تواند در رشد روانی کودک تاثیر داشته باشد، بنابراین باید این آموزش با دقت، صبر و حوصله و بدون هیچگونه فشاری نسبت به کودک انجام شود. مادر برای آموزش توالت باید یک سری کارهای را انجام دهد و از یک سری کارهای دوری کند. در زیر به این موارد اشاره می‌کنیم:
۱.به اتفاق کودک توالت کوچک پلاستیکی تهیه کنید و آن را در محل مشخصی از خانه قرار دهید ( مانند حمام ). هنگام خرید با حوصله و شمرده شمرده برای او توضیح دهید که این وسیله را برای چه چیزی خریداری کرده‌اید. به او بگوئید که او به اندازه کافی بزرگ شده است و باید ادرار کردن خود را کنترل کند.
۲. ترتیبی دهید که کودک در زمان معین و بطور منظم روی لگن بنشیند . بطور مثال، بعد از غذا خوردن و صرف نوشیدنی، قبل و بعد از حمام کردن ، صبح ها بلافاصله بعد از بیدار شدن و شبها درست قبل از خواب .
۳.به هیچ عنوان از تنبیه برای آموزش استفاده نکنید. حتی اگر بارها کودک شما لباسش را خیس کرد، اجازه تنبیه ندارید. او مانند فردی می‌مانند که تازه می‌خواهد رانندگی را یاد بگیرد، پس در طول مسیر یادگیری حق خطا دارد و ما نمی‌توانیم او را به دلیل خطاهای طبیعی‌اش سرزنش یا تنبیه کنیم.
۴. استفاده از داستان:زبان کودک داستان است؛ شما می توانید با مطالعه کتب داستانی که درباره آموزش توالت به کودکان می باشد و تعریف آن برای کودکتان به صورت غیر مستقیم به او توالت رفتن را آموزش دهید. کتاب‌هایی تهیه کنید که با داستان و تصویر، روند دستشویی رفتن را به تصویر می‌کشند. این کتاب‌ها را در دسترس کودکتان قرار دهید و برایش بخوانید تا او هم مانند شخصیت داستان به استفاده از لگن مشتاق شود.البته لازم نیست به صورت صد در صد از کتاب داستان استفاده کنید؛ بلکه با کمی خلاقیت می توانید خودتان داستان هایی را در این زمینه بسازید و برای او تعریف کنید.
۴. از زبان شعر برای آموزش توالت استفاده کنید. برای او شعرهایی که در این زمینه وجود دارد را بخوانید. به عنوان مثال کتاب شعر «خودشو نی‌نی لوس کرده شلوارش و خیس کرده» برای این موضوع مناسب است.
۵.از بازی برای یاد دادن توالت کردن به کودک خود استفاده کنید. به عنوان مثال یکی از عروسک‌ها یا حیواناتی که کودکتان به آن علاقه دارد، را انتخاب کنید، سپس او را در حالتی که می‌خواهد ادرار کند، نگه دارید و به کودکتان بگوئید، شیر کوچولو می‌خواهد جیش کند و صدای جیش کردن را در آورید. به او بگوئید دیگر او شیر کوچولو در شوارش جیش نمی‌کند.
۶. در حضور کودک از پیشرفتش نزد دیگران تعریف کنید بطور مثال: زهره دیگه می تونه مثل بزرگترها ،خودش دستشوئی بره
۷.از اهرم پاداش استفاده کنید و برای تلاشی که او برای کنترل ادرار خود انجام می‌دهد، پاداش تعیین کنید.
۸. محیط دستشویی را برای کودک خود جذاب کنید. بیشتر کودکان از دستشویی می‌ترسند، شما می‌توانید با چند راهکار ساده کودک را تشویق کنید و این ترس را از او بگیرید. ابتدا باید محیط توالت را برایش جذاب کنید و با گذاشتن چند عروسک کوچک یا عکس و پوستر در دستشویی او را تشویق کنید.
۹.کودک در فاصله زمانی معینی برای ادرار کردن به روی لگن مخصوص بنشانید و از او بخواهید تا ادرار کند. زمان‌های مشخصی برای استفاده از لگن اختصاص دهید تا به یک عادت روزانه تبدیل شود. مثلا هر ۲۰ دقیقه کودک را روی لگن بگذارید و او را تشویق کنید تا کارش را انجام دهد. سپس به مرور این زمان را طولانی‌تر کنید، هر ۳۰ دقیقه، هر ۴۰ دقیقه و... پس از مدتی بر حسب عادت، کودک خودش به سراغ شما می‌آید و از شما می‌خواهد او را به دستشویی ببرید.
۱۰. کنار گذاشتن پوشک و آموختن استفاده از لگن فرآیندی زمان‌گیر است که صبر و حوصله زیادی می‌خواهد، پس برای یاد گرفتن او صبور باشید.
۱۱. در آموزش توالت تاخیر نیندازید و به یاد داشته باشید تاخیر در آموزش توالت می‌تواند کار شما را با مشکل جدی روبرو کند.
۱۲.با رعایت تمام موارد، باز هم ممکن است کودک شما در مواردی کنترلش را از دست بدهد و خودش را خیس کند، عصبانی نشوید و هرگز او را تنبیه نکنید، در عوض با تشویق او را به استفاده از لگن ترغیب کنید. شرایط او را درک کنید. او تنها مدت کوتاهی است که استفاده از ماهیچه‌های بدنش را آموخته و کنترل دفع را به دست گرفته است.
